Popis 1828. godine, Grgeteg
(tadašnja Sremska županija, Austrijsko carstvo)

UVOD AUTORA SAJTA

Knjiga do koje smo došli upornom i složenom pretragom po internetu daje nam do sada nepoznate podatke o stanovništvu Sremske županije - koja je tada činila celu regiju Srema u sadašnjoj Srbiji i istočni deo današnje Slavonije tj Hrvatske. Najvažnije za posetioce ovog sajta i sve građane naselja u Opštini Irig je što će sada, verovatno po prvi put moći da vide imena i prezimena većine stanovnika tadašnjih naselja oko Iriga (tj. svih naselja današnje Opštine Irig) i takođe samog Iriga.

Popis je održan od strane Ugarskih vlasti pre bezmalo dva veka, tačnije 1828. godine, podaci su mikrofilmovani 1961. godine, a vredni i stručni istraživači iz SAD-a su obradili podatke krajem prošlog veka i izdali knjigu 1997. godine (celu knjigu u .pdf formatu možete pronaći na internet pretrazi).

Popisni podaci u originalu su beleženi ručno, pisanim pismom, pomalo nečitko pa je za svaku pohvalu autorima knjige koji su te podatke, reklo bi se vrlo uspešno rastumačili i prekucali (jedna stranica popisa prikazana je na kraju teksta za primer u prilog tome, a ta jedina u takvom obliku se i nalazi u knjizi).

Popis daje još neke podatke o stanovnicima tadašnjih naselja u smislu bračnog stanja, zanimanja, broja ukućana, rođaka, objekata, poljoprivredne podatke, podatke o zemljištu, usevima, domaćim životinjama... ali ti podaci nisu izdvojeni u knjigu (verovatno se mogu naći na mikrofilmovima u mađarskoj arhivi), nego se u knjizi nalaze, podeljeno po naseljima samo oni najvažniji - tj. imena i prezimena stanovnika, u obliku tj. jeziku kako ih je tad mađarska/austrijska vlast beležila (na latinskim obrascima), a za nas sasvim razumljivo.

U knjizi prezimena i imena nisu navođena abecedno nego verovano onako kako su, po brojevima pisani i u same popisne listove (što je sasvim ispravno da su tako, što vernije preneseni kako je i u originalu). Postavlja se pitanje kojim redom je vršen popis, ali se da zaključiti da je verovatno krenuto 'od početka sela/naselja' pa nadalje redom po kućama, što je sasvim logično, a kako i danas čine razne službe (popisivači, poštari i sl.). Ako uporedimo podatke iz nekih sela od prvog broja pa nadalje možemo primetiti da se neka prezimena iz ovog spiska upravo poklapaju sa prezimenima (starih porodica) koje i danas žive u tom delu naselja. I ovo bi moglo biti putokaz za dalja istraživanja, utvrđivanja starosedelačkih familija, migracija i sl. U Mađarskoj tj. Austriji, obeležavanje kuća brojevima u selima i gradovima počelo je postepeno tokom XIX i XX veka.

Upoređujući spiskove sa drugim podacima o broju stanovnika iz tog perioda uočljivo je da je broj popisanih znatno manji od broja stanovnika tog mesta (koji postoje iz ranijih i kasnijih popisa i istorijskih izvora). Takođe, jasno je uočljivo da su skoro sva imena muška uz nešto vrlo malo ženskih imena. Iz ovoga se da zaključiti da su popisivane punoletne muške osobe, a jedino tamo gde nema punoletnih muških lica u domaćinstvu popisana je ženska osoba (udovica ili manje moguće neudata ženska osoba koja je jedini član domaćinstva). Matematička analiza ide u prilog ovome. Maloletno stanovništvo ionako uvek čini manji deo stanovnika i verovatno nije popisano kao i, dakle supruge starešina porodica. U nešto manje od 10% slučajeva redni brojevi pored određenih prezimena su isti što najverovatnije znači da su te porodice živele na istom kućnom broju ali ipak zasebno. Mala je mogućnost da autori knjige, uz sav trud deo teksta nisu mogli da rastumače ili deo popisnih listova nedostaje i da je popis vršen po nekom drugom principu... U svakom slučaju najveći deo izuzetno važnih podataka je sačuvan za ovu i buduće generacije.

Ovi podaci će biti dragoceni za istoriografiju ali i za svakog ko želi da sazna nešto više o svom poreklu i precima, posebno ako se podaci uporede sa svim ostalim sličnim koji postoje (iz nekih ranijih ili kasnijih popisa), koji se mogu naći i koje ćemo takođe i na ovom sajtu predstaviti.

Radi lakše pretrage podatke na ovom sajtu prikazujemo najpre abecedno (bez brojeva), a potom takođe i sa navedenim brojevima putem slika iz knjige (koje možete uvećati klikom):

Analiza teksta imena i prezimena govori nam da su jedna od najčešćih muških imena u Grgetegu tada bila: Petar i Jovan, a od prezimena Joanovits (Jovanović), Petrovits (Petrović), Poppovits (Popović), i Gorjanovits (Gorjanović).

Ukoliko ste sadašnji ili bivši stanovnik Grgetega a na spisku ugledate prezime Vašeg pretka, direktnog ili sporednog (a ukoliko je unikatno prezime verovatno direktnog), sigurno ćete se zapitati u kom ste tačno srodstvu sa datom osobom. Napravili smo tabelu koja će Vam pomoći da to otkrijete. Rukovodili smo se podacima da su u pretprošlom veku ljudi na ovim prostorima stupali mladi u brak, najčešće u svojim dvadesetim, a potom vrlo brzo stvarali potomstvo, dok se u XX veku ta granica malo pomerila. Takođe, pošto znamo da su osobe sa donjeg spiska punoletne osobe, i ne ni najmlađe, ali ne ni najstarije sasvim je izvesno da se radi o ljudima u proseku srednjih godina (oko recimo ~38). Koristeći i neke lične podatke o godištima naših predaka napravili smo tabelu koja bi približno trebala da Vam kaže u kom ste srodstvu sa osobom sa donjeg spiska. Napominjemo da je ovo najgrublja procena za početak (nastojaćemo da u budućnosti još popravimo podatke), jer ljudi su, posebno muškarci, u različitim godinama stupali u brak i sticali potomstvo. No, donja tabela trebalo bi u najvećem broju slučajeva da vam ispravno ukaže na srodstvo sa osobom sa spiska. Dovoljno je samo da pogledate na tačku najpribližniju godini Vašeg rođenja i onda ćete saznati da li Vam je osoba sa donjeg spiska npr 'Askurđel' ili 'Kurđel'. Npr. ako ste rođeni 1980. godine (i naravno vaši su preci dugo iz ovog mesta i prezivate se isto kao dole popisani) osoba sa donjeg spiska je Vaš Askurđel, ili rečeno u poznatijim izrazima - od vašeg pradede - čukundeda. Bez obzira da li smo u proceni pogrešili za jedno koleno u svakom slučaju se radi o jako dalekim precima. Malo je onih, ali možda ih još ima koji se sećaju priča svojih pradede/prababe o imenima - njihovih pradede i prababe i čukundede/čukunbabe. Ti izvori podataka, bilo da su ostali u usmenom predanju ili negde zapisani bili bi kao dragocena potvrda dole prikazanih popisnih podataka.

IMENA I PREZIMENA STANOVNIKA GRGETEGA 1828. godine
(abecedni prikaz po prezimenu
sa popisnim rednim brojem u knjizi / verovatno tadašnjim brojem kuće)

NAPOMENA: slike iz knjige su prebačene u program / alat koji ih je 'pročitao' i prebacio u tekst koji prikazujemo u ovoj tabeli u tri kolone. Generalnim pregledom rekli bi smo da je program odlično prepoznao tekst a nekoliko sitnijih grešaka smo ispravili. Svakako, ukoliko posumnjate u grešku preporučujemo da pogledate i donji slikovni (originalni) prikaz popisa iz knjige.

IMENA I PREZIMENA STANOVNIKA GRGETEGA 1828. godine,
skeniran prikaz iz knjige sa rednim brojevima (verovatno tadašnjim brojem kuće)
(kliknuti na slike za uvećan prikaz)